«عقلانیت و معنویت» به کوشش محمد دلیران در یکصدوده گفتار به صورت منسجم آراء برخی از بزرگان نوصدرایی در اطراف فلسفه و عرفان را به عنوان دو نمود عقلانیت و معنویت، با موضوع بندی مناسب گرد آورده است.
این کتاب که محصول بخشی از «سلسله جلسات پاسخ به شبهات عرفانی و فلسفی» حجت الاسلام امین شمشیری است، استنادات مورد استفاده در این نشست‌ها را جمع آوری و با یک تحقیق کتابخانه‌ای جامع بر دامنه‌ی آن افزوده است. همچنین به یاری خداوند در سال آینده به صورت مجزا «پاسخ به شبهات عرفانی و فلسفی» منتشر خواهد شد.
امروزه به واسطه‌ی فضای مجازی فعالیت‌های مخالفان عرفان و حکمت اسلامی و نیز عرفان واره ها گسترش یافته است. از سویی مخالفان با تقطیع یا استفاده نادرست از سخنانِ بزرگان عرفان و فلسفه به تکفیر و تفسیق و یا ایجاد یک فضای متشنج و غیر اخلاقی روی آورده‌اند. از سوی دِگر عرفان‌های پوچ و نوظهور برخی از عقاید خود را بر سخنان بزرگان عرفان و ادب فارسی تطبیق می‌دهند.
به گفته‌ی علامه جوادی:
امروزه هیچ علمی غریب‌تر و مظلوم‌تر از علم عرفان نیست. عدّه‌ای با تازیانه شریعت به بدن لطیف و ظریف او می‌کوبند و آن را کفر و زندقه می‌خوانند و عدّه‌ای با شیّادی و مکاری روزگار دنیوی خود را در پناه آن تک درخت بیابان معرفت می‌گذرانند و بین این دو قطب فاصله‌های فراوانی است که جای جای آن را جاهلان و مغرضان پر کرده‌اند. (تحریر تمهید القواعد، ج ۱، ص ۱۱)
به این منظور از سال ۹۷ سلسله جلساتی در راستای پاسخ به شبهات شکل گرفته و امتداد یافته است. هرچند با وجود مدرنیته و دستاوردهای آن پرداختن به مسائل جدیدِ کلامی، اولویت بیشتری دارد اما غفلت از پاره‌ای مباحث درونِ سنت مثل عدم پاسخگویی به مخالفین عرفان و فلسفه می‌تواند منجر به تضعیف مبانی انقلاب اسلامی و گسترش جریان‌های افراطی و نیز کمرنگ شدن بیش از پیش معنویت گردد.
شواهد حاکی از آن است که پس از توصیه‌های مکرر رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای سلمه الله نسبت به گسترش دادن فلسفه و لزوم #امتداد_اجتماعی آن و نیز حمایت‌های ایشان از روش عارفان بزرگی همچون سید علی #قاضی رضوان الله علیه، مخالفین عرفان و فلسفه بیکار ننشسته و بر عرفان و فلسفه ستیزی خود افزوده‌اند.
به هر تقدیر عقلانیت و معنویت می‌تواند نسخه‌ی مناسبی برای جهت‌گیری اجتماعی در رابطه با عرفان و فلسفه باشد. امید است در نسخه‌های بعدی تکمیل یافته و تحلیل‌های جدیدتری بر آن افزوده شود.
