مرحوم آخوند مولى حسینقلى همدانى رضوان اللّه تعالى علیه در حکمت از شاگردان مرحوم حکیم متأله ملا هادى سبزوارى است، و در عرفان و سیر و سلوک از شاگردان مرحوم سید على شوشترى. جناب آخوند ملا حسینقلى بعد از بیست و دو سال سیر و سلوک نتیجه گرفت و به مقصود رسید.
و خود آن جناب گفت: «در عدم وصول به مراد سخت گرفته بودم تا روزى در نجف در جایى (گویا در گوشه ایوانى) نشسته بودم، دیدم کبوترى بر زمین نشست و پاره نانى بسیار خشکیده را به منقار گرفت و هر چه نوک مى زد خورد نمى شد، نان را ترک گفت و پرواز کرد و برفت؛ پس از چندى بازگشت، به سراغ آن تکه نان آمد باز چند بار آن را نوک زد و شکسته نشد، باز برگشت و بعد از چندى آمد و بالأخره آن تکه نان را با منقارش خورد کرد و بخورد، از این عمل کبوتر ملهم شدم که اراده و همّت مى باید».
📖 هزار و یک کلمه ؛ ج۵ ؛ ص۲۶۸
📚 حسن زاده آملى (علامه)،حسن، هزار و یک کلمه؛ ۶جلد، بوستان کتاب – قم، چاپ: سوم، ۱۳۸۱.